Hücre Kimliği

*
Cell, Identity

**
Bölünen hücrelerde bazı genler aktivite göstermeye devam ediyor.
***

Hücre Bölünmesi ve Kromozomlar

Hücre bölünmesinden önce kromozomların görünüş “karmakarışık” olarak isimlendirilebilir. Hücre bölünmesi sırasında, ata hücre kromozomları yoğunlaşarak gruplaşır ve başka zamanlardan binlerce kat daha kompakt hale gelirler. Araştırmacılar uzun zamandır genlerin hücre bölünmesi sırasında "sessiz" olduklarını ve proteinlere veya düzenleyici moleküllerle ile ilişkiye girmediklerini varsaymışlardır. Bu yaklaşım, genlerin hücre bölünmesinden sonra nasıl düzgün bir şekilde aktive edildiği sorusunu ise yanıtsız bırakmaktaydı. Yeni bir bulgu olarak, Pennsylvania Üniversitesi'ndeki Perelman Tıp Fakültesi'ndeki araştırmacılar, hücre replikasyonu sırasında gen ifadesinin aslında devam ettiğini keşfetti. Bulguları Science'da yayımlandı.

Bölünen Hücrelerin Kromozomları Tamamen Suskun mudur?

Bilim adamaları, "bu soruna, hücre kimliğini kontrol eden şey nedir” yönünden baktıklarını ve bu mekanizmaları hücrenin yeniden programlanması için nasıl kullanabiliriz üzerinde çalışmayı hedeflediklerini ifade ediyorlar. Çalışmaların amaçları ise örneğin kanserli replikasyonu nasıl durdurulabilir veya "hücre türünü değiştirmek, yönlendirmek için hücre mühendisliği yapılabilir mi" olarak ortaya konmaktadır.

Hücre gelişim ve biyolojisi Profesörü baş yazar Kenneth S. Zaret’in ifadesi ile; “Bir hücre ifade eden gen seti, insan vücudunda bulunan 200 ya da çok farklı hücre türü arasında cilt hücresi, sinir hücresi ya da kalp kası hücresi olup olmamasını belirler."

Bu alandaki geçmiş çalışmalar, bir hücrenin kaderini değiştirmek için en iyi müdahale zamanının hangi zaman olduğunu belirlemeye çalışmıştır. Science dergisinde yer alan çalışma, hücrenin sessiz bir gen durumundan, tüm hücrenin kimliğini kontrol eden aktif bir gen bölümlerine ve düzenleyici moleküllere nasıl varıldığını araştırmaktadır.

Araştırmacılar, hedef olarak bölünme sırasında canlı bir hücrenin gen etkinliğini izlemenin doğru olacağını düşündüler. Bir insan karaciğeri hücre hattını kullanarak, replikasyon sırasında hangi genlerin hala aktif olduğunu görmek için uridine'yi (işaretli urasil) takip etti.

Bilim adamları, "Hücre çoğalması sırasında devam eden ve gen ifadesi anlamına gelen uridin çoğaltmasının kendileri için şaşırtıcı olduğunu" söylemektedirler.

Bu araştırma ile kromozomların hücre bölünmesi sırasında, düzenleyici moleküllerin dizileri ile birlikte gömülü olduğu ve önceden kopyalanamayacağı varsayımı tartışmaya açılmaktadır. Bulgular, çok küçük olsa da gen fonksiyonunu teşvik eden genlerin ve yakın bölgelerin hâlâ aktif olarak ifade edildiğini ortaya koymaktadır. Araştırma hücrenin bölünmesinden sonra hücrelerin nasıl uyandığını ve "kim olduklarını" nasıl hatırladıkları konusunda da ışık tutucu yönler barındırıyor.

KAYNAK

https://phys.org/news/2017-09-cell-identity-replication.html