GÜLGİLLER

Rosaceae and roses

Familya: Rosaceae-Gülgiller (Latince çeşitli güller anlamında). 85-90 cins/2500-3000 tür.

Rosaceae familyası ağaçlar, çalılar veya otsu bitkilerden oluşur.

Familyanın üyeleri hemen hemen dünyanın her yerinde yayılış gösterir, ama Ilıman Kuzey Bölgelerde daha yoğunlaşmış Familya Fragaria (çilek), Malus (elma), Prunus ( kayısı, kiraz, şeftali, erik), Pyrus (armut) ve Rubus (böğürtlen ahududu) dahil kültüre alınmış bir çok meyvenin, ayrıca uçucu. yağların (örneğin Rosa)\ Cotoneosier, Photinia, Prunus (kiraz Pyracantha, Rosa (gül) ve Spiraea gibi kültürü yapılan sayıda süs bitkisinin kaynağı olduğu için ekonomik açıdan oldukça önemlidir.Yapraklar sarmal (nadiren karşılıklı) dizilişli, basit veya bileşik, bölünmüşten bölünmemişe kadar, genellikle stipullu (bazı taksonlarda yok); stipullar sıklıkla tabanda petiole birleşiktir.

Çiçeklenme durumu değişkendir. Çiçekler iki eşeyli (genellikle), aktinomorf, periginden epiperigine kadar; reseptakulum bazen genişlemiş veya çanak şeklindedir.

Periant iki sıralı ve diklamid, genellikle pentamer, imbrikattır, hipantiyum mevcuttur.

Kaliks aposepal, 5 [0,3-10] sepallidir. Korolla apopetal, 5 [0,3-10] petallidir. Stamenler 20-∞ [1,5], daireseldir dizilişli, sentripetal, genellikle apostamendir.

Anterler boyuna veya nadiren porisidal açılır ve iki tekalıdır. Ginekeum sinkarp veya apokarp ovaryum üst durumlu veya alt durumlu, 1 -∞ karpelli ve 1 - ∞ gözlüdür.

Stilus(lar) terminal veya lateraldir. Plasentalanma aksil, bazal veya marjinal; ovüller 1 -∞’dur. Hipantiyum üzerinde genellikle nektaryumlar vardır.

Meyve drupa, elma, kuş burnu, folikül ve aken kümesi veya kapsüldür.

Tohumlar genellikle endospermsizdir.

Rosaceae familyası son zamanlarda üç alt familya içinde sınıflandırılmıştır: Aken, aken kümesi veya drupa kümesi şeklinde meyve oluşturan apokarp veya bir karpelli ginekeum içeren, genişlemiş ve etli (Fragaria gibi) veya çanak şeklinde bir reseptakuluma (Örneğin Rosa’nın meyveleri) sahip olan Rosoideae alt familyası; Drupa kümesi veya aken tipi meyveye sahip, tümü nitrojen bağlayan Frankia adlı Actinomycetes ile simbiyotik ilişkisi olan Dryadoideae alt familyası ve Spiraeoideae alt familyasıdır. Bir folikül kümesi (follisetum)oluşturan apokarp ginekeumlu taksonları (Spiraeeae olarak sınıflandırılan Spiraea ve akrabaları), tek ovüllü üst durumlu ovaryuma sahip tek pistil taşıyan, drupa tipi meyveli taksonları (önceden Prunoideae alt familyası iken şimdi Amygdaleae olarak sınıflandırılan Prunus ve akrabaları) ve alt durumlu ovaryumlu, elma tipi (pome) meyve oluşturan taksonları (önceden Maloideae alt familyası iken şimdi Pyrinae olarak sınıflandıran Malus ve akrabaları) içerisinde barındıran Spiraeoideae alt familyası ovaryum ve meyve morfolojisinde karmaşık varyasyon gösterir.

Ülkemizde ise familya 35 cins ve 304 takson ile temsil edilmekte olup bunların 80 taksonu endemiktir. Endemizm oranı %26.3’tür.

Genel olarak peyzaj amaçlı kullanılan güller çiçek ve gövde şekillerine göre sınıflandırılırlar: