Qasiperiodic or quasicrystal
**
Kuazi Kristal Nedir?
Atomları sıralı, tekrar etmeyen ancak bir şekilde özgün ve düzenli bir yapı oluşturan kristallere kuazi kristal denir.
Kuazi kristal örgüsü translational simetriye uyar ancak kristal yapının işgal ettiği alanı tamamiyle dolduran özgün bir yapı da söz konusudur. Kristal yapının herhangi bir alt kümesi düzensiz aralıklarla kendini sonsuz defa tekrar eder.
Tarihçesi
1945 tarihinde New Mexico, Trinitydeki nükleer bomba testi sonucunda ikozahedral kuasi kristaller oluşmuştur. Test sırasında fark edilmemiş ancak daha sonra araziden çıkan bazı örneklerde tanımlandılar Trinitite, erimiş kum ve bakır taneciklerinde oluşan cam benzeri bir madde olarak ortaya çıkmışlardır.
.
2001 yılında Princeton Üniversitesinden Paul Steinhardt kuazi kristallerin doğada var olabileceğini iddia etti ve dünyanın tüm mineralojik koleksiyonlarında dikkatlerden kaçmış olabilecek kristalleri belirlemeye davet etti. 2007’de Floransa Üniversitesi Mineral Koleksiyonundan kristal numuneleri test için Princeton Üniversitesi'ne gönderildi. 2009'un sonlarında Steinhardt kuazi kristal karakterini doğruladı. Bu kuasikristal, Al'ın bir bileşimi ile icosahedron yapıdaydı. Doğal kuazi kristallerin, göktaşı hızlı bir şekilde çarpması sırasında ortaya çıkan şok ve ısı nedeniyle oluşabildiği düşünülmektedir. Kuazi yapıların keşiften beri yüzlerce kuazi kristal rapor edilmiş ve doğrulanmıştır.
2011 Nobel Kimya Ödülü
Kuazi kristalleri gün yüzüne çıkaran Daniel Shechtman, kristal atomlarının imkansız olduğu düşünülen bir yapılanmayı ortaya koyan ilk kişidir. Bilim adamı kuazi kristalleri alüminyum ya da mangenez gibi eriyik metalleri soğuk bir yüzeye hızla püskürterek elde ettiği maddeyi mikroskop altında incelmiş ve hiçbiri bir diğerini tekrar etmeyen, fakat mükemmel bir simetri içinde dizilerek kümeler oluşturan atomları belirlemiştir.
Daniel Shechtman'ın keşfettiği bu yeni yapıya, ''kristal gibi'' anlamını taşıyan kuazi kristal adı verildi.
Kuazi Kristal Uygulamaları
Metalik kuazi kristaller kaplamalarda kullanılmaktadır. Düşük sürtünmeli Al-Cu-Fe-Cr kuazi kristallerden yapışmaz tavaların üretiminde yararlanılır. Bu türden gereçlerin temizlenmesi kolay olup ısı transferi bakımından daha başarılıdırlar. Kuazi kristaller kırılgan olmalarına rağmen çeliğin güçlendirilmesinde yaralıdır. Kuazi kristaller düzgün yüzeyler oluşturur ve bu bakımdan ısı yalıtımı vb süreçler için de ümit vadeden niteliklere sahiptirler.
Bilim adamları geçtiğimiz günlerde yayınlanan makalelerinde kazara oluşan kristalleri duyurdular.
Nebraska kumullarında yüksek gerilim hattının kopması ile ortaya çıkan temas kum ve metallerin eriyip karışması ile kuazi kristaller oluşturduğunu belirlendi.
KAYNAK
https://en.wikipedia.org/wiki/Quasicrystal
https://www.bbc.com/turkce/haberler/2011/10/111005_nobel_chemistry
https://phys.org/news/2022-12-quasicrystal-accidental-electrical-discharge.html
Yorumlar
Yorum Gönder